خواص درماني زنجبيل

تاريخچه
 

گياه زنجبيل (Zingiber officinale) از خانواده Zingiberaceae گياه بومي آسياي جنوب شرقي است که بيش از 4000 سال است که به عنوان چاشني و افزودني در مواد غذايي و بيشتر از 2500 سال است که براي اهداف پزشکي مورد استفاده قرار گرفته و از قرن 13ميلادي مصرف گسترده اي در سراسر اروپا يافته است. اگر چه معمولاً از زنجبيل به عنوان ريشه آن گياه نام برده مي شود، ولي در اصل قسمت مورد استفاده اين گياه ساقه تورم يافته زيرزميني آن است که ريزوم نام دارد.
زنجبيل در کشورهايي چون استراليا، چين، مصر، بريتانياي کبير، هندوستان، ژاپن و سوئيس کاربرد داشته و در ايالات متحده آمريکا به عنوان يک مکمل رژيمي مصرف مي گردد.

خواص زنجبيل:
 

پيش از آنکه به ويژگي هاي زنجبيل اشاره نماييم، بهتر است يادآور شويم با وجود آنکه اداره غذا و داروي امريکا (FDA) زنجبيل را جزو مکمل هاي بي خطر معرفي مي کند، ولي از آنجا که تمامي مضرات يا مزاياي اين گياه شناخته شده نيست در مصرف آن بايد تعادل و دقت لازم رعايت شود و در صورت لزوم، مشاوره پزشکي انجام پذيرد.

زنجبيل و معده:
 

اين گياه مي تواند در بهبود درد، سوء هاضمه، قولنج، اسپاسم و نفخ معده موثر باشد.

خاصيت ضد تهوع زنجبيل
 

از زنجبيل به عنوان يک درمان گياهي جهت پيشگيري و از بين بردن حالت تهوع ناشي از حرکت ماشين، کشتي و هواپيما و تهوع شيمي درماني استفاده مي شود.

زنجبيل و رقت خون:
 

تحقيقات اوليه بر روي حيوانات و در محيط آزمايشگاه نشان داده اند که زنجبيل مانع تجمع پلاکت ها شده و بنابراين مي تواند در ممانعت از لخته شدن خون مؤثر باشد. به همين دليل مصرف زنجبيل در افرادي که داروهاي ضد انعقاد نظير«وارفارين» يا مشابه آن مصرف مي کنند و همچنين در افرادي که دچار خونريزي هستند و يا استعداد خونريزي دارند، صلاح نمي باشد.

ضد درد و التهاب:
 

گزارش هايي مبني بر تأثير زنجبيل در کاهش دردهاي عضلاني، آرتريت روماتوييد، سردرد، دندان درد و ميگرن وجود دارد.

زنجبيل و سرطان:
 

يافته هاي اوليه در مورد حيوانات نشان داده اند زنجبيل ممکن است در طي شيمي درماني با جلوگيري از رشد سلول هاي سرطاني در بهبود اين بيماري مفيد واقع شود. تست هاي آزمايشگاهي نشان داده اند عصاره زنجبيل موجب نابودي سلول هاي سرطاني تخمدان شده و همچنين مطالعه ديگري نيز حکايت از توانايي زنجبيل در جلوگيري از پيشرفت سرطان کولون داشته است

اشکال مختلف زنجبيل:
 

اين گياه به اشکال مختلف پودر، کريستال، گياه تازه، مکمل، نوشيدني(مانند چاي) قابل دسترس مي باشد. توصيه مي شود اين اشکال به طور همزمان با يکديگر مصرف نگردند.

تهيه چاي زنجبيل:
 

براي تهيه چاي زنجبيل بهتر است از گياه تازه پوست کنده که به شکل ورقه هاي بسيار نازک درآمده استفاده شود و به آب جوش آمده اضافه گشته و بعد از 15 تا 20 دقيقه ماندن در حرارت ملايم و صاف نمودن آن ميل شود. براي ايجاد طعم بهتر مي توان به آن عسل و ليموترش نيز اضافه نمود.

زنجبيل و فشار خون:
 

به نظر مي رسد زنجبيل با بهبود و تحريک جريان خون و شل کردن عضلات اطراف رگ هاي خوني عبور جريان خون را سهولت مي بخشد و اين امر احتمالاً به کاهش فشار خون کمک مي کند.
شايان ذکر است براي تأييد اثرات زنجبيل بر بدن انسان و ميزان مصرف آن مطالعات باليني بيشتري مورد نياز مي باشد.

موارد منع مصرف زنجبيل:
 

ابتدا متذکر مي شويم که مصرف اين گياه به عنوان چاشني و فرآورده غذايي داراي مزايا و همچنين عوارض جانبي کمتري در مقايسه با شکل مکمل آن است. اگر چه در شکل غذايي نيز بايد تعادل رعايت شود و در حالات خاص که در زير به پاره اي از آنها اشاره مي شود، حتماً با پزشک مشورت گردد.
• در افرادي که داروهاي ضد انعقاد مانند «وارفارين» و داروهايي از اين قبيل مصرف مي کنند.
افرادي که دچار خونريزي هستند و يا داراي استعداد خونريزي مي باشند.
• هنگام جراحي.
ابتلا به ديابت يا مصرف داروهاي کنترل کننده قند خون.
• داشتن مشکلات قلبي و دريافت هر گونه داروي قلبي، فشارخون و چربي.
• وجود سنگ هاي صفراوي و يا سيار بيماري هاي مربوط به کيسه صفرا.
• مصرف داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي مانند ايبوپروفن، ديکلوفناک، ايندومتاسين، پيروکسيکام، ناپروکسن و ساير داروهايي از اين گروه.
• مصرف داروها يا مکمل هاي گياهي، آنتي اکسيدان ها و غيره (بويژه انواعي که بر رقت خون تاثير مي گذارند.
• آلرژي.
• در دوران بارداري و شيردهي که تأثير زنجبيل هنوز ناشناخته است.

احتياط:
 

در مصرف گياه زنجبيل بايد اعتدال رعايت شود و در صورت وجود بيماري يا مصرف داروهايي که ممکن است با آن تداخل نمايند، حتماً مشاوره پزشکي انجام پذيرد.
ضمناً استفاده از زنجبيل نبايد جايگزين مصرف داروهاي تجويز شده توسط پزشک گردد.
منبع: دنياي تغذيه شماره 110